TI/Wstep

Terminal

...inaczej konsola, powłoka (ang. shell) lub wiersz poleceń (ang. command line), to dla jednych trącący myszką sposób dialogu z komputerem z zamierzchłych czasów poprzedzających epokę graficznych interfejsów, a dla innych wciąż najefektywniejszy i najnaturalniejszy sposób komunikacji z systemem operacyjnym.

Emulator terminala (urxvt) do którego użytkownik wpisał komendy uname (podaje wersję systemu), uptime (podaje czas jaki upłynął od startu komputera) i fortune (emuluje ciasteczko w chińskiej knajpie). Po wykonaniu każdej komendy jest wyświetlany czerwono-niebieski znak gotowości (ang. prompt).

Niezależnie od tego, z którą grupą się identyfikujesz, warto poświęcić chwilę na zrozumienie ogólnej idei "Tajemniczych Zaklęć Wpisywanych przez Wtajemniczonych w Czarnych Oknach". Szczególnie, że w przypadku systemów Uniksowych — do których należy GNU/Linux — podstawowe zaklęcia pozostają niezmienione od zarania dziejów (tzn. od zarania dziejów Uniksa), czyli od roku 1969. I wszystko wskazuje na to, że pozostaną z nami jeszcze przez wiele lat, więc wiedza na ich temat nie zdeaktualizuje się za szybko. Jest to ciekawe samo w sobie w świecie, w którym interfejs programów (nie tylko systemów operacyjnych) zmienia się czasami znacząco z wersji na wersję.

Co to za zaklęcia?

Listę ważniejszych poleceń Uniksa znajdziesz np. w Wikipedii. Ogólnie:

• Na początku zawsze musimy wpisać nazwę programu albo polecenia systemowego. Po wciśnięciu Enter program — jeśli takowy jest w systemie zainstalowany, a dostęp do katalogu w którym się znajduje jest uwzględniony w tzw. ścieżce (PATH) — powinien się uruchomić.
• Po spacji — przed wciśnięciem Enter — możemy też wpisać:
  • argment(y), czyli np. nazwę pliku którą ma od razu otworzyć wywołany program, oraz
  • opcje, czyli przełączniki dla programu (np. wpisanie ls -l wywołuje polecenie systemowe ls, wypisujące zawartość bieżącego katalogu, z opcją -l, dającą dokładniejszy (czyli długi, ang long) listing.
• W większości powłok Uniksowych możemy w trakcie wpisywania polecenia wcisnąć klawisz tabulatora Tab, wtedy system inteligentnie dopełni wpisany tekst do pełnej nazwy zainstalowanego programu lub polecenia systemowego, lub, jeśli dopełnienie nie jest jednoznaczne, wyświetli listę opcji.

Jak to się ma do klikania?

• Jeśli klikamy ikonę symbolizującą program, system po prostu ten program uruchomi. Nie mamy możliwości od razu podać np. w jakim trybie program chcemy uruchomić, czy jaki plik powinien być od razu wczytany.
• Jeśli klikamy ikonę pliku, system stara się odnaleźć program "właściwy" dla otwarcia danego pliku. Normalne kliknięcie otwiera plik w programie, który znajduje się na pierwszym miejscu systemowej listy programów "potrafiących" wyświetlić dany plik. Kliknięcie prawym guzikiem otwiera zwykle menu kontekstowe, z którego możemy wybrać do otwarcia pliku jeden z programów zarejestrowanych w systemie.

Nie tylko GNU/Linux

• W MS Windows konsolę można uruchomić poleceniem "Wykonaj program", wpisując jako program cmd — zapewne skrót od command line. Polecenia powłoki Windows różnią się od poleceń Uniksa, wywodzą się z systemu MS DOS.
• MacOS od wersji X jest, wbrew pozorom, pełnokrwistym systemem Uniksowym, i "Terminal" jest jego częścią.

---