Histologia/Tkanka chrzęstna i kostna

Z Brain-wiki

TKANKA CHRZĘSTNA

Chrząstka i kość należy do podporowych odmian tkanki łącznej. Jest to związane z faktem, iż charakteryzuje się sporą wytrzymałością mechaniczną.

  • Nie jest unaczyniona, tlen i substancje odżywcze dochodzą do jej komórek z naczyń położonych poza chrząstką.
  • Jest sztywna (dzięki istocie podstawnej) i sprężysta.
  • Przykłady występowania — tchawica i oskrzela.
  • Większość chrząstek przekształca się w kości.
  • Rodzaje (różne rodzaje i ułożenie włókien) — szklista, sprężysta, włóknista.

Chrząstka szklista

  • Komórki chrząstki — chondrocyty — usadowione są w jamkach istoty międzykomórkowej; posiadają 1 lub 2 jądra; syntezują między innymi GAG-i i białka.
  • Posiada kolagen w postaci włókien (około 40% masy suchej).
  • Woda stanowi około 70% masy.
  • Istota międzykomórkowa może być zasadochłonna (młoda chrząstka szklista) lub kwasochłonna (starsza chrząstka szklista).
  • Przykłady — powierzchnie stawowe, ściany krtani, tchawicy i oskrzeli.

Chrząstka włóknista

  • Niewiele substancji podstawnej.
  • Wiele równoległych pęczków włókien kolagenowych (typu I).
  • Przykłady — dyski międzykręgowe, spojenie łonowe.

Chrząstka sprężysta

  • Złożona z chondrocytów; dodatkowo w substancji międzykomórkowej występują cienkie włókna sprężyste.
  • Niewielka ilość włókien kolagenowych (typu II).
  • Jest podatna na zginanie.
  • Przykłady — krtań, nagłośnia, trąbka słuchowa, małżowina uszna.

Tkanka kostna

  • Twardy (dzięki solom mineralnym) rodzaj tkanki łącznej.
  • Wytrzymała na odkształcenia.
  • Tworzy kości.
  • Pełni rolę ochronną tworząc elementy przestrzenne w organizmie.
  • Pochodzenie mezodermalne.

Elementy składowe tkanki kostnej

  • Substancja międzykomórkowa zawiera:
    • osteoid:
      • włókna kolagenowe (kolagen I syntezowany w osteoblastach),
      • organiczna substancja bezpostaciowa — głównie białka niekolagenowe;
    • substancję nieorganiczną (minerał kości) — ponad połowa masy tkanki, to hydroksyapatyt (krystaliczny minerał).
  • Komórki:
    • osteoblasty (komórki kościotwórcze) — wytwarzają elementy składowe substancji międzykomórkowej; kontrolują proces jej mineralizacji; wielkość około 25 mikrometrów; budowa biegunowa; posiadają liczne wypustki cytoplazmatyczne (w celu łącznia się z wypustkami innych osteoblastów); syntezują i wydzielają kolagen typu I i proteoglikany,
    • osteocyty (najwięcej) — powstają w wyniku mineralizacji osteoblastów; młode posiadają strukturę podobną do osteoblastów; dojrzałe są płaskie i mają bardzo słabo rozwinięte elementy takie jak aparat Golgiego czy szorstka siateczka śródplazmatyczna,
    • osteoklasty — rodzaj makrofagów; występują najczęściej na powierzchni kości; posiadają wiele jąder; wydzielają enzymy i fagocytują rozkładana kość (ich funkcją jest niszczenie kości) i rozkładają w lizosomach.

Tkanka grubowłóknista

  • Posiada wiele osteocytów i osteoidu.
  • Wiele grubych i nieregularnych pęczków włókien kolagenowych.
  • Występowanie:
    • u płodu i noworodka to pierwszy rodzaj tkanki kostnej,
    • u dorosłego m. in. w miejscach przyczepu ścięgien do kości .

Tkanka drobnowłóknista

  • Dojrzała forma tkanki.
  • Występuje w długich i płaskich kościach.
  • Posiada pojedyncze cienkie (1-4 mikrometrów) włókna kolagenowe typu I tworzące blaszki
  • Istota zbita:
    • charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną,
    • zbudowana jest ze ściśle ułożonych osteonów — system Haversa — o średnicy około 200 mikrometrów i długości kilku minimetrów; osteony zawierają w środku naczynie krwionośne i nerw,
    • przestrzenie pomiędzy osteonami wypełnione są przez nieregularne blaszki kostne,
    • tworzy trzony kości długich a także zewnętrzną warstwę nasad i pozostałych kości.
  • Istota gąbczasta:
    • Złożona z blaszek kostnych tworzących beleczki, pomiędzy którymi znajduje się szpik kostny z naczyniami krwionośnymi,
    • występuje u nasady kości długich.

Pytania do wykładu

  1. Do jakiego rodzaju tkanki zaliczamy chrząstkę i kość?
  2. Jakie znasz rodzaje tkanki chrzęstnej? Omów ich budowę.
  3. Gdzie dokładnie występują poszczególne rodzaje tkanki chrzęstnej?
  4. Jakie składniki występują w substancji międzykomórkowej tkanki kostnej?
  5. Które z komórek budujących tkankę kostną wydzielają białka początkujące i regulujące mineralizację kości?
  6. Wymień i omów elementy składowe tkanki kostnej.
  7. Omów różnice pomiędzy tkanką kostną grubowłóknistą a drobnowłóknistą.