TI/Wstep

Najpierw programowanie

Choć elegancko byłoby zacząć od zer, jedynek i podstawowych praw Cyfrowego Świata, ze względu na ćwiczenia do tego wykładu zaczniemy od informacji, które na ćwiczeniach będą Wam potrzebne.

Unix, GNU/Linux

Na ćwiczeniach będziemy się uczyć języka Python. W odróż nieniu od niektórych pakietów stosowanych w obliczniach naukowych, jak np. Matlab(R) czy Mathematica(R), jest to otwarty standard, a intepretery tego języka dostępne są na otwartych licencjach -- czyli również za darmo -- dla wszystkich ważniejszych systemów operacyjnych. O tym jak to możliwe, że najwyższej jakości Wolne Oprogramowanie (ang. Free Software) dostępne jest dla wszystkich za darmo i z kodem źródłowym, i dlaczego podkreślamy wolne jak w słowie 'wolność' ("free as in "freedom", not "free as in free beer") dowiecie się z rozdziału Otwarte Źródła, GNU i wolność oprogramowania.

Na razie wystarczy wiedza, że Pythona dla Windows, MacOS czy GNU/Linuksa możemy ściągnąć z Internetu legalnie i za darmo. Warto tylko pamiętać, że od nieżącego roku przeszliśmy na wersję 3.xx Pythona. Nieważne co stoi po "3" -- może być 3.2, 3.4 czyli 3.x, ważne że w poprzednich wersjach różniących się głownym numerem, czyli 2.xx (ostatnią stabilną wersją była 2.7) różni się trochę składnia języka, więc nie wszystkie polecenia których uczycie się na ćwiczeniach będą działać tak samo.

Te informacje powinny Wam wystarczyć do zainstalowania Pythona na swoim komputersze domowych, w Waszym ulubionym systemie operacyjnym. Na ćwiczeniach będziemy używać Pythona w systemie GNU/Linux. Linux to również Wolne Oprogramowanie, które możecie ściągnąć i legalnie za darmo zainstalować na swoim komputerze -- ale to już większa sprawa, i jeśli nigdy wcześniej nie słyszeliście o instalowaniu systemu operacyjnego to lepiej zostawić to na później, a wcześniej spytać na ćwiczeniach Asystenta :)

Gdy już mamy na swoim komputerze zainstalowanego Pythona, czas go uruchomić. Kolejnym szokiem na tej drodze może być dla Was sposób pracy, oparty bardziej na klawiaturze niż mysze. Albowiem podstawowy (i najbardziej "profesjonalny":) sposób korzystania z Pythona to praca w terminalu.

Terminal

...inaczej konsola, powłoka (ang. shell) lub wiersz poleceń (ang. command line), to dla jednych trącący myszką sposób dialogu z komputerem z zamierzchłych czasów poprzedzających epokę graficznych interfejsów, a dla innych wciąż najefektywniejszy i najnaturalniejszy sposób komunikacji z systemem operacyjnym.

Emulator terminala (urxvt) do którego użytkownik wpisał komendy uname (podaje wersję systemu), uptime (podaje czas jaki upłynął od startu komputera) i fortune (emuluje ciasteczko w chińskiej knajpie). Po wykonaniu każdej komendy jest wyświetlany czerwono-niebieski znak gotowości (ang. prompt).

Niezależnie od tego, z którą grupą się identyfikujesz, warto poświęcić chwilę na zrozumienie ogólnej idei "Tajemniczych Zaklęć Wpisywanych przez Wtajemniczonych w Czarnych Oknach". Szczególnie, że w przypadku systemów Uniksowych — do których należy GNU/Linux — podstawowe zaklęcia pozostają niezmienione od zarania dziejów (tzn. od zarania dziejów Uniksa), czyli od roku 1969. I wszystko wskazuje na to, że pozostaną z nami jeszcze przez wiele lat, więc wiedza na ich temat nie zdeaktualizuje się za szybko. Jest to ciekawe samo w sobie w świecie, w którym interfejs programów (nie tylko systemów operacyjnych) zmienia się czasami znacząco z wersji na wersję.

Co to za zaklęcia?

Listę ważniejszych poleceń Uniksa znajdziesz np. w Wikipedii. Ogólnie:

• Na początku zawsze musimy wpisać nazwę programu albo polecenia systemowego. Po wciśnięciu Enter program — jeśli takowy jest w systemie zainstalowany, a dostęp do katalogu w którym się znajduje jest uwzględniony w tzw. ścieżce (PATH) — powinien się uruchomić.
• Po spacji — przed wciśnięciem Enter — możemy też wpisać:
  • argment(y), czyli np. nazwę pliku którą ma od razu otworzyć wywołany program, oraz
  • opcje, czyli przełączniki dla programu (np. wpisanie ls -l wywołuje polecenie systemowe ls, wypisujące zawartość bieżącego katalogu, z opcją -l, dającą dokładniejszy (czyli długi, ang long) listing.
• W większości powłok Uniksowych możemy w trakcie wpisywania polecenia wcisnąć klawisz tabulatora Tab, wtedy system inteligentnie dopełni wpisany tekst do pełnej nazwy zainstalowanego programu lub polecenia systemowego, lub, jeśli dopełnienie nie jest jednoznaczne, wyświetli listę opcji.

Jak to się ma do klikania?

• Jeśli klikamy ikonę symbolizującą program, system po prostu ten program uruchomi. Nie mamy możliwości od razu podać np. w jakim trybie program chcemy uruchomić, czy jaki plik powinien być od razu wczytany.
• Jeśli klikamy ikonę pliku, system stara się odnaleźć program "właściwy" dla otwarcia danego pliku. Normalne kliknięcie otwiera plik w programie, który znajduje się na pierwszym miejscu systemowej listy programów "potrafiących" wyświetlić dany plik. Kliknięcie prawym guzikiem otwiera zwykle menu kontekstowe, z którego możemy wybrać do otwarcia pliku jeden z programów zarejestrowanych w systemie.

Nie tylko GNU/Linux

• W MS Windows konsolę można uruchomić poleceniem "Wykonaj program", wpisując jako program cmd — zapewne skrót od command line. Polecenia powłoki Windows różnią się od poleceń Uniksa, wywodzą się z systemu MS DOS.
• MacOS od wersji X jest, wbrew pozorom, pełnokrwistym systemem Uniksowym, i "Terminal" jest jego częścią.

Python

Stworzony dla Was kurs Pythona jest dostępny pod adresem Programowanie_z_Pythonem.

Na wykładzie przypomnimy...

---